De Gerritshoeve
Pionierstijd
De Haarlemmermeer kent een relatief jonge, maar daardoor des te woeligere geschiedenis. Na de inpoldering, die in 1852 voltooid werd, trokken boeren en ondernemers uit alle windstreken hiernaartoe om er hun geluk te beproeven. Dit waren de pioniers. De diverse afkomst van deze eerste groep bewoners is terug te vinden in de verschillende bouwtypen van de schuren en hoeves die werden gebouwd. Van de gebouwen uit deze periode staat nog steeds een deel overeind, maar onmiskenbaar zijn er ook veel verdwenen, wat onvermijdelijk samenhangt met de ontwikkeling van de Haarlemmermeer tot een modern woon- en werklandschap. Juist nu de Haarlemmermeer steeds verder verstedelijkt, is het zinvol om iets van de geschiedenis te behouden en het verhaal van de pionierstijd te vertellen. Dit is wat de Gerritshoeve beoogt.
De schuur
De schuur die de basis vormt voor het gebouw van de Gerritshoeve is gebouwd in het eind van de negentiende eeuw. Het exacte bouwjaar is onbekend, maar waarschijnlijk is het in 1880 voltooid. De schuur is een hybride van verschillende typen, maar benadert het meest de Zeeuwse schuur. Het bestaat uit vier spanten en een gordingenkap. Elk spant op zich bestaat in feite uit drie op elkaar gestapelde spanten. De schuur is 11,5m hoog en heeft een grondvlak van 18 bij 18 meter. Het oprichten van de schuur is een spectaculair bouwproces geweest waar veel mensen en paarden bij aan te pas zijn gekomen, vooral bij het omhoogtrekken van de spanten. Elk spant weegt circa tweeduizend kilo.
Van de schuur is niet bekend wanneer deze gebouwd is, maar een mooie aanwijzing vormt de historische graffiti op de wanden. Er is een gedichtje uit 1906, en een aantal initialen, waarvan de oudste uit 1880. In de loop van de twintigste eeuw is het dak vervangen voor een asbestdak. Bij deze verbouwing zijn ook de gordingen aangepast, waardoor er nu twee generaties gordingbalken te zien zijn in het dakvlak, elk met hun eigen ritme.
Verhuizing
De schuur werd in zijn geheel gedemonteerd op de locatie. Hierbij werden de hout-hout-verbindingen zoveel mogelijk intact gelaten. Alle onderdelen waren genummerd en gemerkt, zodat het naderhand weer in elkaar gezet kon worden. De grootste onderdelen zijn ‘s nachts vervoerd, omdat hiervoor de weg moest worden afgezet.
Constructie
De draagconstructie van de schuur is in zijn geheel hergebruikt, en de hoofdvorm van het nieuwe gebouw is hetzelfde als die van de oude. Om te voldoen aan moderne constructieve eisen, zijn er een aantal elementen toegevoegd, omdat anders de overspanning op sommige plaatsen te groot zou worden. Het asbestdak is vervangen door grijze vezelcementplaten, waardoor een soortgelijk uiterlijk is bereikt. Ook in de nieuwe toestand is de utilitaire, ietwat norse uitstraling behouden gebleven.
Nieuwe locatie
De Gerritsthoeve ligt op de hoek van de Van Heuven Goedhartlaan en de Eiffelstraat (voorheen Planetenweg). Het is gesitueerd tussen de bomen tegenover het station en zal omringd worden door de hoogbouw van Hydepark. De schuur vormt een contrast met de omliggende hoogstedelijke bebouwing. De plek zal een oase worden, waarvan mensen zich afvragen hoe het kan dat het bestaat. Dit soort contrasten zijn wat de moderne stad nodig heeft, ze maken de omgeving divers en waardevol. Op de kavel staan nu prachtige kastanjebomen, en dat zal zo blijven. Met enig kunst en vliegwerk is het gebouw tussen de bomen opgebouwd, en zelfs de bomen die binnen de contouren van het gebouw vallen, zijn deels behouden gebleven in het interieur.
Locatie
De Gerritshoeve bevindt zich tegenover het viaduct van de Polarisavenue. Hier zijn ook de secundaire opgangen voor de perrons. In de toekomst zal deze zij-entree van het station een grotere rol gaan spelen voor mensen die met de voet of de fiets komen. Dit zal samen moeten gaan werken met de langzaam-verkeersroute die vanaf hier naar Hoofddorp-centrum loopt. Door zijn publieke functie zal de Gerritshoeve deel gaan worden van deze route en van het stationsgebied. Op veel van de omliggende kavels zal in de toekomst de hoogbouw van Hydepark verrijzen. Te midden van deze verstedelijking wil de Gerritshoeve een open, rustige en historische plek zijn.
Programma
Het doel van dit project is om een levendige plek te creëren in Beukenhorst-West. Een plek die iets toevoegt aan de buurt en de stad. Zodra iemand uit het station komt, moet hij de indruk krijgen dat hier iets te doen is. Iedereen moet zich in dit restaurant welkom voelen. Het moet betaalbaar, ontspannen en laagdrempelig zijn, en openstaan voor alle leeftijden, voor bewoners, werknemers en toeristen. Het plan geeft een impuls aan Beukenhorst-West en verlevendigt de route van het station naar Hoofddorp-centrum. Het gebouw staat op de hoek van de Planetenweg en de Van Heuven Goedhartlaan. Hierin bevindt zich een duurzaam restaurant en worden verhalen uit de geschiedenis van de Haarlemmermeer weergegeven. Daarnaast is er ook informatie te vinden over wat er vandaag de dag in Hoofddorp te doen is. De Gerritshoeve vervult een loketfunctie voor eenieder die hier met de trein aankomt en op zoek is naar informatie over Hoofddorp.
Crowdfunding
Het gebouw en de grond waarin KASTAN zich vestigt is ontwikkeld door Gijs de Waal. Gijs heeft ervaring in het bedenken, oprichten, ontwikkelen en uiteindelijk exploiteren van succesvolle horecaconcepten in Amsterdam. Hij zal zich op de achtergrond opstellen als partner en adviseur.
Eind 2022 zijn Dennis en Jeroen als horecapartners aangehaakt. De klik was er meteen met een gezamenlijke visie op de plek en duurzame horeca.
Met DeDAKKAS hebben we ervaren hoe krachtig en leuk crowdfunding is. Hoe ook de betrokkenheid van de investeerdersgroep meewerkt in het succes van de plek. Dus is er weer voor gekozen om een groot deel van de investering op te halen met crowdfunding. Samen met 299 investeerders is er €279.038 opgehaald.
Duurzaamheid
De milieu-impact van gebouwen wordt uitgedrukt in KMI. De belangrijkste componenten hiervan zijn de EPG (Energie-Prestatie Gebouwen) en de MPG (Materiaal-Prestatie Gebouwen). Door hergebruik wil de KASTAN vooral de MPG fors terugdringen. De EPG-waarde bestaat normaal gesproken uit gasgebruik (lichtgrijs in onderstaande grafiek) en elektriciteitsgebruik (donkergrijs). KASTAN zal gasloos zijn. In die energie-behoefte zal worden voorzien door een warmtepomp, en dus door hernieuwbare energie.
Daarnaast zal KASTAN de energie-behoefte nog verder terugdringen, waardoor ook de behoefte aan elektra afneemt. Het hergebruikte materiaal heeft hier wel een negatief effect op (bijvoorbeeld: triple-glas is tweedehands niet te krijgen, HR++ dubbelglas wel). Een tweede moeilijkheid is de schaduwrijke situatie van het gebouw: door de kastanjebomen heeft het plaatsen van zonnepanelen slechts beperkt effect. KASTAN streeft ernaar desondanks de elektriciteitsbehoefte met nog eens 20% terug te dringen. Natuurlijk worden standaardmaatregelen zoals LED-verlichting en lage-temperatuursverwarming ook toegepast.
Duurzaam ondernemen staat bij ons centraal. We zijn ons bewust van de impact van ons dagelijks handelen op de toekomst. We willen onze gasten op een relaxte en ongedwongen manier kennis laten maken met innovatieve duurzame ontwikkelingen op het gebied van eten, drinken en urban farming. En daarmee onbewust bewustzijn creëren. Vanuit die gedachte is er altijd plaats voor speciale producten als bier gebrouwen van regenwater of restproducten uit de voedselindustrie.
Hergebruik
De basis voor de Gerritshoeve bestaat uit een bestaande wagenschuur uit ongeveer 1890 die verplaatst zal worden. Deze schuur staat momenteel half-ingestort op een andere locatie in de Haarlemmermeer en zou anders op korte termijn gesloopt worden vanwege onder andere houtwormen en het asbestdak. Ook de delen van het gebouw die nieuw zullen worden gemaakt, zullen zoveel mogelijk bestaan uit hergebruikt materiaal. Dit geldt bijvoorbeeld voor het glas (HR++), de gevel-delen en een deel van de binnenwanden. Er wordt onderzocht of ook de dakplaten, de kozijnen en de deuren van hergebruikt materiaal kunnen worden gemaakt. Belangrijk voor de levenscyclus is dat het toegepaste materiaal ook in de (verre) toekomst weer een nieuwe derde levensfase kan krijgen. Hier wordt naar gestreefd door in de Gerritshoeve zoveel mogelijk met hout te werken en zo te bouwen dat demontage en aanpassing mogelijk zijn. Daarnaast wordt zo min mogelijk afval geproduceerd door alle reststukken en -stukjes in het interieur te gebruiken.
Eten & drinken
Eten en drinken is lokaal, seizoensgebonden, vers en toegankelijk. Met ontbijt, borrelhappen, lunch en diner. En een breed assortiment wijnen, (speciaal) bieren en verse sappen. KASTAN zet hoog in op biologische producten, lokaal, uit het seizoen en verbouwt ook eigen ingrediënten in eigen moestuin.